Chiến thuật ‘lấy tiền đè người’ của các đội Ngoại hạng Anh

Khi phần còn lại của bóng đá châu Âu đang phải tính toán từng đồng, các câu lạc bộ Ngoại hạng Anh hành động như thể họ sở hữu một túi tiền không đáy. Tổng chi tiêu của họ hè này đã lên tới mức kỷ lục hơn 3 tỷ bảng khi kỳ chuyển nhượng khép lại, vượt xa kỷ lục cũ 2,4 tỷ bảng của mùa hè 2023. Điều này cho thấy giải đấu hàng đầu Xứ sở sương mù đã trở thành một đế chế kinh tế, một "siêu giải đấu" đang tự định hình lại bản đồ bóng đá thế giới.

Báo cáo từ Tập đoàn kiểm toán Deloitte đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh về sự thống trị này. Con số 3 tỷ bảng mà 20 CLB Anh chi ra chiếm tới 51% tổng chi tiêu của cả 5 giải đấu hàng đầu châu Âu, gồm Ngoại hạng Anh, La Liga, Bundesliga, Serie A và Ligue 1. Đáng nói hơn, trong khi Ngoại hạng Anh có mức chi tiêu ròng (số tiền mua trừ tiền bán) lên tới kỷ lục 1,2 tỷ bảng, thì Bundesliga và Ligue 1 lại thu về lợi nhuận ròng hàng trăm triệu euro. Điều này cho thấy dòng chảy tài năng đang xuôi theo một chiều, các giải đấu khác trở thành nơi cung cấp cầu thủ cho Ngoại hạng Anh.

Tiền đạo Alexander Isak trở thành bản hợp đồng kỷ lục hè 2025, khiến Liverpool bỏ ra 125 triệu bảng đưa về từ Newcastle.

Cuộc đua chi tiền diễn ra ở mọi cấp độ. Liverpool chi 125 triệu bảng cho Alexander Isak, Man Utd bỏ ra gần 200 triệu bảng cho ba tiền đạo mới, trong khi Chelsea và Arsenal cũng không hề kém cạnh. Sức mạnh của chiến thuật "lấy tiền đè người" còn thể hiện ở chỗ, ngay cả các đội bóng mới lên hạng cũng sẵn sàng chi những khoản tiền mà nhiều CLB hàng đầu ở Italy hay Tây Ban Nha phải mơ ước.

Núi tiền được tích trữ từ nhiều năm

Sự thống trị của Ngoại hạng Anh không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả của một mô hình kinh doanh được xây dựng và củng cố trên bốn trụ cột tài chính cực kỳ vững chắc.

Nền tảng cốt lõi và khác biệt nhất chính là "mỏ vàng" từ bản quyền truyền hình. Các gói bản quyền trị giá hàng tỷ bảng mỗi mùa, đặc biệt là từ thị trường quốc tế, đã tạo ra một dòng tiền khổng lồ. Quan trọng hơn, cách phân chia doanh thu tương đối công bằng giúp ngay cả các CLB yếu nhất cũng có một "ngân sách chiến tranh" dồi dào, cho phép họ cạnh tranh sòng phẳng về mặt tài chính với các đối thủ mạnh hơn ở châu Âu. Nguồn thu nhập đảm bảo này tạo ra một nền tảng vững chắc cho cả 20 CLB.

Trên nền tảng đó, sức hút thương hiệu toàn cầu đã biến Ngoại hạng Anh thành một cỗ máy marketing. Với hàng tỷ khán giả theo dõi, các CLB, dù lớn hay nhỏ, đều trở thành những thương hiệu quốc tế, giúp họ ký được những hợp đồng tài trợ và bán hàng hóa với giá trị vượt trội. Nguồn doanh thu thương mại này liên tục được tái đầu tư vào thị trường chuyển nhượng, tạo ra một vòng lặp tiền bạc không ngừng nghỉ.

Man Utd bỏ ra hơn 200 triệu bảng để chiêu mộ bộ ba tấn công (từ trái sang) Bryan Mbeumo, Benjamin Sesko và Matheus Cunha.

Sức mạnh tài chính đó lại là động lực cho một cuộc cạnh tranh nội bộ khốc liệt. Không giống các giải đấu khác, Ngoại hạng Anh có ít nhất 6-7 CLB cạnh tranh ngôi vô địch và các suất dự Cup châu Âu. Cuộc đua trụ hạng cũng vô cùng tàn khốc. Sự cạnh tranh này tạo ra một cuộc "chạy đua vũ trang": khi một đội mua sắm, các đối thủ cũng phải chi tiền để không bị tụt lại phía sau, tạo nên một thị trường luôn sôi động và giá cầu thủ luôn bị đẩy lên cao.

Lý giải việc các đội Ngoại hạng Anh “bạo chi” hè năm nay, giám đốc Tập đoàn kiểm toán Tim Lunn Deloitte nói: "Bản quyền truyền hình của giải vừa được ký mới với chu kỳ 4 năm và việc Ngoại hạng Anh có tới 6 suất dự Champions League đã tiếp thêm động lực để các đội vung tiền".

Cuối cùng, môi trường đầu tư cởi mở giúp giải trở thành thỏi nam châm thu hút các tỷ phú nước ngoài. So với các quy định nghiêm ngặt ở La Liga hay Bundesliga, Ngoại hạng Anh cởi mở hơn nhiều với giới đầu tư. Những ông chủ giàu có xem các CLB không chỉ là một đội bóng, mà còn là một tài sản thương hiệu toàn cầu, và họ sẵn sàng bơm những khoản tiền khổng lồ để nâng chất lượng đội hình, giúp các CLB có thể theo đuổi những thương vụ đắt giá nhất.

Nguy cơ mất cân bằng tài chính

Việc Ngoại hạng Anh có nền tảng tài chính mạnh mẽ đã tồn tại nhiều năm. Nhưng điều này không giúp họ áp đảo các giải đấu cấp châu lục. Nhiều năm qua, La Liga mới là nơi xuất thân của nhiều nhà vô địch Champions League nhất, trong khi các CLB Đức hay Italy có tiếng nói nhất định ở các giải đấu thấp hơn như Europa League hay Conference League.

Tim Bridge, giám đốc đối ngoại của Deloitte, nhận định điều này có thể thay đổi sau mùa hè 2025. Ông nói: "Việc Ngoại hạng Anh có mùa hè thứ ba phá kỷ lục chi tiêu trong bốn năm qua gửi đi tín hiệu mạnh mẽ rằng, bất chấp chi tiêu trầm lắng ở phần còn lại của châu lục, các CLB Anh không có kế hoạch trì hoãn việc đầu tư vào sản phẩm trên sân cỏ của họ, ở đây là các cầu thủ ngôi sao”.

Điều này sẽ càng củng cố vị thế và sức cạnh tranh của Ngoại hạng Anh. Các CLB ngoài nước Anh có thể chê bai rằng Ngoại hạng Anh đang bị lạm phát giá cầu thủ, và họ mới là những người có lợi khi có thể thu về hàng trăm triệu bảng cho một cầu thủ trẻ chỉ mới thi đấu đỉnh cao một hay hai mùa. Tuy nhiên, một điều khó tránh khỏi là khoảng cách về chất lượng đội hình giữa Ngoại hạng Anh và các giải khác sẽ ngày càng được nới rộng, và cách biệt về giá trị truyền thông thậm chí sẽ còn xa hơn nữa.

Bản quyền truyền hình là nguồn thu chính của các đội Ngoại hạng Anh.

Dù vậy, sự thống trị này cũng đi kèm với những rủi ro. Bridge đưa ra lời cảnh báo về sự bền vững tài chính trong dài hạn. “Vẫn còn tồn tại những vấn đề pháp lý phức tạp từ các cơ quan quản lý trong nước lẫn châu Âu. Nhu cầu mua sắm cầu thủ của các CLB Anh rất mạnh mẽ. Tuy nhiên, tính bền vững về tài chính vẫn nên là trọng tâm trong mọi hoạt động kinh doanh để khuyến khích các CLB hướng tới thành công lâu dài”, ông nói.

Sức mạnh tài chính của các CLB Anh liệu có khiến các giải đấu khác e ngại? Chừng nào số tiền đó chưa được chuyển hoá thành sự áp đảo ở các giải cấp quốc tế, câu hỏi đó còn chưa có lời đáp xác đáng. Tuy nhiên, trong bóng đá, kết quả về mặt chuyên môn không phản ánh sức hút của một đội bóng. Nhất là trong thời hiện nay, khi giá trị truyền thông và bán hàng mới là miếng bánh béo bở mà bất cứ đội bóng nào, hay ông chủ nào, đều muốn hướng tới. Và Ngoại hạng Anh cho thấy họ đã đi trước rất xa so với các đối thủ.

Tin liên quan:

• Khi Man Utd lại khiến người hâm mộ thót tim

• Antony chia sẻ khó khăn tại MU, fan phản ứng trái chiều

Tác giả: Vĩnh San (7bong)