Học hỏi từ Pochettino và hỗ trợ Okocha - Khoản mượn PSG đã định hình HLV Arteta ra sao

Tháng 1/2001, Mikel Arteta rời Barcelona đến Paris St-Germain trong bước ngoặt giúp định hình một trong những tiền vệ thông minh nhất thế hệ của anh trở thành nhà cầm quân hàng đầu.

Đây chính là nơi vị thuyền trưởng Arsenal lần đầu thể hiện phẩm chất lãnh đạo - những tố chất anh sẽ cần phát huy tối đa trong trận làm khách ở Parc des Princes nhằm lật ngược thế trận sau thất bại 0-1 ở lượt đi bán kết Cúp C1 thứ Tư tới.

Chàng trai 18 tuổi khi ấy phải đối mặt với nhiệm vụ bất khả thi: soán ngôi các ngôi sao như Pep Guardiola, cựu vô địch World Cup Emmanuel Petit, tuyển thủ Hà Lan Phillip Cocu và Xavi Hernandez ở hàng tiền vệ đầy sao của Barcelona. Quyết định gia nhập thủ đô nước Pháp theo dạng cho mượn 18 tháng trở thành bước ngoặt.

PSG khi đó chưa trở thành thế lực thống trị Ligue 1 nhưng đã lọt vào vòng bảng thứ hai Champions League với dàn sao đình đám như Jay-Jay Okocha, Nicolas Anelka và Mauricio Pochettino.

Một tài năng trẻ người Brazil tên Ronaldinho sau đó cũng gia nhập đội bóng từ Gremio cùng năm.

Arteta hầu như không biết tiếng Pháp, nhưng sự giúp đỡ từ nhóm cầu thủ nói tiếng Tây Ban Nha đã giúp anh nhanh chóng thích nghi. Dù còn rất trẻ, chàng tiền vệ này đã để lại ấn tượng lớn tại Parc des Princes.

Một trong những người đầu tiên dìu dắt Arteta chính là Pochettino - người mà sau này HLV Tây Ban Nha gọi bằng danh xưng "người anh cả" và "người cha đỡ đầu trong sự nghiệp".

Đồng đội người Argentina lớn hơn anh 10 tuổi này cũng đến PSG từ Espanyol vào tháng 1/2001. Cả hai đã chia sẻ khách sạn trong 3 tháng đầu ở Paris, xây dựng mối quan hệ thân thiết.

Theo Pochettino, khả năng lãnh đạo của Arteta đã lộ rõ từ thuở thiếu thời.

"Cậu ấy khi ấy đã là một HLV rồi", cựu hậu vệ PSG nhận xét năm 2023. "Arteta liên tục đưa ra lời khuyên cho tôi và đồng đội. Tôi đã thốt lên 'ôi trời!' - khí chất, cá tính và sức hút. Cậu ấy đã sở hữu bộ óc bóng đá từ rất sớm."

HLV Luis Fernandez - người từng muốn chiêu mộ Arteta khi còn dẫn dắt Athletic Bilbao - đã giao cho cậu bé 18 tuổi nhiệm vụ tổ chức lối chơi từ vị trí tiền vệ trụ. Arteta hoàn thành xuất sắc vai trò với sự tự tin vượt tuổi.

"Fernandez yêu cầu anh ấy thi đấu đơn giản, tạo nền tảng cho những tài năng sáng tạo như Okocha tỏa sáng. Arteta đã thực hiện điều đó một cách xuất sắc", chuyên gia bóng đá Pháp Matt Spiro chia sẻ với BBC Sport.

"Arteta là người trầm tính nhưng đã thể hiện quyết tâm thép như chúng ta thấy ngày nay. Giống hầu hết cầu thủ Barcelona, anh ấy sở hữu kỹ thuật điêu luyện. Nhưng điều gây ấn tượng nhất chính là nhãn quan chiến thuật vượt xa tuổi tác."

Arteta có 11 lần ra sân cuối mùa giải 2000-01, ghi bàn thắng đầu tiên cho PSG trong trận hòa Lille 2-2 ở vòng áp chót. Dù khởi đầu thuận lợi, đội bóng của Fernandez kết thúc mùa giải trong sự ảm đạm.

Sau thất bại 0-4 trước Auxerre ở vòng 4 Cúp Quốc gia - cũng là trận ra mắt của Arteta - họ xếp chót bảng đấu Champions League và chỉ vớt vát được vị trí top 10 Ligue 1 ở vòng cuối.

Nhưng ánh hào quang đang chờ đón phía trước.

Chức vô địch Intertoto Cup mùa hè 2001 giúp PSG giành vé dự vòng bảng UEFA Cup 2001-02.

Tính cả các trâu đấu châu Âu, PSG bất bại 18 trận đầu tiên với 8 chiến thắng và 10 trận hòa, mãi đến cuối tháng 9 mới nhận thất bại đầu tiên trước Bordeaux.

Arteta thi đấu trọn vẹn 90 phút trong 15/16 trận Ligue 1 trước Giáng sinh, giúp PSG tranh vé dự Champions League mùa sau.

"Đội bóng có lối chơi mẫu mực", Fernandez - người nhớ về Arteta như một cầu thủ "có phẩm chất và đạo đức tốt" - trả lời The Athletic năm ngoái. "Họ luôn đáp ứng kỳ vọng của tôi về hệ thống và tổ chức. Tôi hạnh phúc vì đã giúp họ, đặc biệt là Mikel, trưởng thành."

PSG một lần nữa thất bại ở các giải đấu cúp quốc nội khi thua Lorient ở tứ kết Cúp Quốc gia và dừng bán kết Cúp Liên đoàn trước Bordeaux.

Nhưng thất bại trên chấm luân lưu trước Rangers ở vòng 32 UEFA Cup mới là cú đánh đau, đồng thời đánh dấu sự kết thúc của Arteta tại Paris.

Đối thủ đến từ Scotland - những người hầu như không biết về Arteta trước trận lượt đi - đã bị thuyết phục bởi màn trình diễn của chàng trai trẻ. Họ quyết định chiêu mộ Arteta từ Barcelona - nơi Andres Iniesta đang lấn sân đội một - với giá 6 triệu bảng.

Fernandez được cho là muốn giữ chân Arteta, nhưng PSG đã để mất chữ ký của tiền vệ này vào tay HLV Alex McLeish. Thương vụ chính thức hoàn tất vào tháng 3/2002.Việc rời đi không làm giảm tình cảm của CĐV PSG dành cho Arteta. Kết thúc mùa giải 2001-02 ở vị trí thứ 4 Ligue 1, PSG không giành vé Champions League nhưng đã cải thiện đáng kể so với vị trí thứ 9 mùa trước, đồng thời đảm bảo suất dự UEFA Cup.

Arteta khép lại mùa giải với 42 lần ra sân ở mọi đấu trường, góp 8 bàn thắng/chuyền - con số khiêm tốn nhưng không phản ánh đúng tầm ảnh hưởng của anh.

Khi CĐV PSG chuẩn bị chào đón Arteta trong vai trò đối thủ, họ sẽ nhớ về chàng tiền vệ từng tỏa sáng nơi đây - người sau hàng thập kỷ đã trở thành một trong những bộ óc chiến thuật lỗi lạc nhất.

"Arteta thành công vang dội trong 18 tháng tại PSG", Spiro nhấn mạnh. "Mọi người đều tiếc nuối khi đội bóng không giữ được anh ấy lâu hơn."

"Dù không giành danh hiệu, các CĐV vẫn nhớ về quãng thời gian đó - và Arteta - với tất cả sự trân trọng.