Trận chung kết Europa League ‘gây tranh cãi’ khiến CĐV Tottenham và Man Utd lao đao

7h sáng Chủ nhật tại sân bay Gatwick, ba ngày trước trận chung kết Europa League, hàng loạt áo đấu Man United và Tottenham đã xuất hiện. Nhiều người chọn đến Bilbao từ sớm để tiết kiệm gần 1.000 bảng cho vé máy bay.

Một số phải bay vòng qua Malaga hay thậm chí Marrakesh. Nhóm khác chọn chuyến phà 35 tiếng từ Portsmouth. Số khác chỉ kịp tới Bilbao đúng ngày thi đấu do không tìm được chỗ ở - ký túc xá cũng đội giá lên 550 bảng/đêm.

Adam Nathan, CĐV Spurs, chia sẻ: “Tôi phải chi số tiền tương đương một vé mùa giải chỉ để dự trận này”.

“Việc lên kế hoạch trở nên bất khả thi do giá vé máy bay trực tiếp cắt cổ và chỗ ở hạn chế”, Dale O’Donnell - CĐV Quỷ đỏ - bức xúc. “Sau khi cân nhắc mọi lựa chọn, chúng tôi quyết định bay tới Bordeaux rồi di chuyển tiếp, sẽ rời đi ngay sau trận đấu”.

Bilbao vốn là thành phố tuyệt vời với nền bóng đá phát triển và sân vận động đẳng cấp. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng nơi đây khó đáp ứng làn sóng 80.000 CĐV ồ ạt đổ về - tương đương 1/4 dân số địa phương. Sức ép này có thể khiến Bilbao quá tải.

Giá cả leo thang ở các sự kiện lớn là điều dễ hiểu, nhưng mức tăng lần này thuộc hàng kỷ lục - đặc biệt khi đây chỉ là chuyến tới Tây Ban Nha.

“Đầu cơ giá cả xuất hiện khắp nơi, nhưng việc này lặp lại mỗi mùa giải với thời gian đặt chỗ hạn hẹp thật đáng trách”, Barney Chilton từ tạp chí Red News phản ánh. “Tôi không rõ UEFA có thể làm gì, nhưng họ cần hành động. Đa số CĐV bị ‘chặt chém’ chỉ vì muốn theo chân đội nhà tới trận chung kết châu Âu hiếm hoi”.

Nếu đã biết lượng khổng lồ CĐV sẽ đổ về, tại sao không tổ chức ở địa điểm có đủ năng lực tiếp đón?

Câu hỏi này làm dấy lên tranh luận: Vì sao người hâm mộ luôn phải gánh hậu quả từ những quyết định vượt tầm kiểm soát của họ? Nhiều nguồn tin mô tả quy trình chọn địa điểm tổ chức của UEFA thiếu minh bạch.

Về phía UEFA, việc luân phiên tổ chức giữa các nước có ý nghĩa tích cực. Các nhóm CĐV Anh như Hiệp hội Người hâm mộ bóng đá đồng tình: “Cần cân nhắc bức tranh toàn cảnh châu Âu”.

Một quan chức UEFA nhận định: “Thường chỉ các CLB Anh phàn nàn”. Điều này phần nào đúng, bởi quy mô khổng lồ của họ luôn đảm bảo lượng CĐV di chuyển lớn. Trước sức mạnh của Ngoại hạng Anh, liệu UEFA có nên điều chỉnh các quyết định để đảm bảo an ninh và công bằng cho CĐV?

“Bóng đá đòi hỏi rất nhiều ở CĐV để tạo không khí, nhưng họ chẳng màng đến bạn”, Nathan nói.

Vấn đề này không mới. Năm ngoái, UEFA từng lo ngại khi 200.000 CĐV Liverpool định đổ về Dublin cho trận chung kết Europa League - có thể là trận cuối của HLV Klopp. Nỗi lo tăng cao khi Rangers hoặc West Ham có thể tham dự. Kết cục, Atalanta và Bayer Leverkusen giúp Dublin tránh được áp lực.

Mặt khác, Bilbao sẽ không gặp vấn đề nếu đón Lyon và Eintracht Frankfurt. Xu hướng phân bổ địa điểm càng mạnh khi Champions League đã trở thành siêu sự kiện - hiện chỉ 7 thành phố đủ sức tổ chức: London, Berlin, Munich, Madrid, Barcelona, Lisbon và Budapest.

Paris có sân St Denis 70.000 chỗ nhưng sau thảm họa 2022, nơi này tạm thời bị loại. Sân Ataturk của Istanbul gặp sự cố tương tự 2023, trong khi Ý thiếu sân đấu đạt chuẩn. Nga cũng không còn trong danh sách.

Điều này khiến nhiều thành phố nhắm đến Europa League, nhưng lại lúng túng khi trận chung kết có quy mô Champions League. UEFA khó lường trước tình huống này từ vòng bán kết, chứ chưa nói đến 4 năm trước khi chọn địa điểm.

Bilbao được trao quyền đăng cai năm 2021 sau khi mất vai trò tổ chức Euro 2020 do Covid.

Kỳ thực, UEFA chưa tổ chức bầu chọn địa điểm Europa League kể từ 2018 (chung kết 2022 tại Seville). Ngay cả khi đó, chính trị vẫn ảnh hưởng sâu sắc. Nhiều lãnh đạo bóng đá bất bình trước việc phân chia địa điểm tổ chức còn dựa trên quan hệ. Một trận chung kết có thể tạo đà thăng tiến cho lãnh đạo hiệp hội quốc gia, từ đó củng cố lòng trung thành với UEFA. Quy trình thiếu kiểm soát này liên tục bị các nhà cải cách chất vấn.

Wembley tạo doanh thu khổng lồ dù việc trao chung kết cho FA ít mang lại lợi ích chính trị. Doanh thu năm đó giúp các trận đấu khác được lựa chọn vì mục đích thể thao thuần túy hơn. Việc tổ chức Conference League tại Tirana thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng. Chung kết 2023 ở Istanbul (ban đầu là 2020) được xem như lá phiếu chính trị.

Chính trị còn can thiệp sâu hơn. UEFA đánh giá cao sân Tottenham và Arsenal, nhưng các hiệp hội quốc gia mới là đơn vị nộp hồ sơ - FA muốn quảng bá Wembley. Bernabeu khó được sử dụng do mối quan hệ căng thẳng giữa UEFA và Real Madrid.

Những lý do này khiến UEFA khẳng định không thể thay đổi địa điểm trong thời gian ngắn. Các thỏa thuận và công tác chuẩn bị đã quá phức tạp. Dù các trận chung kết Champions League 2020-2022 từng bị hoãn/dời, đó là do hoàn cảnh đặc biệt: Covid ở Thổ Nhĩ Kỳ và xung đột Ukraine khiến St Petersburg mất quyền đăng cai 2022.

Việc CĐV tốn kém không đủ tiêu chí để thay đổi - nghịch lý khi các thành phố bỏ ra số tiền khổng lồ để đăng cai. UEFA cũng cần đảm bảo chỗ ở cho đội ngũ nhân sự và đối tác - điều khó nhận được sự thông cảm.

Ngay cả khi dời địa điểm khẩn cấp, năm sau vấn đề có thể tái diễn.

Một số ý kiến trong UEFA cho rằng các CLB nên thuê thêm chuyến bay. Eintracht Frankfurt từng lên kế hoạch này cho trận chung kết 2019 gây tranh cãi ở Baku, nhưng bị loại từ bán kết. Thủ đô Azerbaijan từng khiến UEFA cân nhắc dời trận đấu do khó khăn logistics mà CĐV Chelsea và Arsenal gặp phải.

Với Bilbao, những thảo luận tương tự chưa diễn ra. Tuy nhiên, giới chức UEFA thừa nhận cần xem xét vấn đề này nghiêm túc hơn, đặc biệt trước sức mạnh của Ngoại hạng Anh.

Sau loạt sự cố từ 2021-2023, UEFA buộc phải chủ động hơn. Nỗi lo nội bộ về thiếu chuyên môn ngày càng tăng.

Dù tình hình đã ổn định phần nào, Bilbao vẫn đối mặt áp lực lớn về lượng CĐV đổ về. Thành phố xứng đáng tỏa sáng, nhưng không gì bằng những người hâm mộ đã bỏ ra cả gia tài để có mặt ở đây.